Ga vaker wandelen

Zit-stabureaus zijn al jaren een trend op kantoor, maar hoeveel baat hebben werknemers nou echt bij zo’n verstelbaar bureau?

Rugklachten, hart- en vaatziekten, verhoogd risico op een vroege dood: de gevolgen van veel stilzitten zijn alom bekend. Ondanks dat we weten dat het niet goed voor ons is, zitten Nederlanders gemiddeld bijna negen uur per dag. Vaak kunnen ze niet anders, bijvoorbeeld omdat ze een kantoorbaan hebben. Ze zoeken een oplossing en een van de manieren om minder te zitten, is een zit-stabureau.

Met zo’n in hoogte verstelbaar bureau kun je een deel van de dag staand achter je computer werken. Verkopers beloven dat het zorgt voor een actieve houding, meer beweging (staan en weer zitten) en dus minder risico op allerlei welvaartsziekten. Niet zo gek dus dat dit soort bureaus sinds 2015 in steeds meer kantoren te vinden zijn.

Doet zo’n bureau nou echt wat het belooft? Niet helemaal. Professor David Rempel (Universiteit van Californië) schrijft in The New York Times: “Goedbedoelende arbodeskundigen en verkopers van kantoormeubelen maken reclame voor zit-stawerkplekken om de cardiovasculaire gezondheid te verbeteren, maar er bestaat geen wetenschappelijk bewijs voor die aanbeveling.”

Zitten is niet per se dodelijk

Onderzoek over de negatieve gevolgen van zitten is soms misleidend. Meerdere studies wijzen uit dat er een verband is tussen zitten en verhoogde risico’s op hart- en vaatziekten, maar tonen geen oorzaak-gevolgrelatie aan. Het kan dus best zo zijn dat ‘veel zitten’ een aanwijzing is voor andere risicofactoren, bijvoorbeeld weinig sporten of een ongezonde leefstijl.

Uit een studie van de Universiteit van Exeter bleek bijvoorbeeld dat Londense ambtenaren niet eerder stierven door veel zitten tijdens hun werk. De reden? De ambtenaren kwamen allemaal met het openbaar vervoer naar hun werk en liepen per dag twee keer zoveel als de gemiddelde Brit. Een dagelijkse wandeling compenseerde zittend werk.

Onderzoeker Melvyn Hillsdon in de Britse krant The Telegraph: “Iedere houding die je lang achter elkaar volhoudt, of het nou zitten of staan is, kan nadelig zijn voor je gezondheid. Het is dus nog maar de vraag of stabureaus gezond zijn voor werknemers.”

Expert Erwin Speklé van Arbo Unie is in principe wel postief over stabureaus: hij vindt dat iedere werkgever zijn personeel er een zou moeten geven. “Het is nauwelijks duurder dan een normaal bureau en je medewerkers hebben er baat bij”, zegt hij. “Maar alleen een bureau neerzetten is niet genoeg. Je moet je werknemers voorlichting geven over het gebruik.”

Productiever en actiever

Wie een stabureau niet goed gebruikt, heeft er namelijk weinig aan. Sterker nog, verkeerd gebruik geeft klachten. Dat blijkt ook uit onderzoek van kenniscentrum Noorderruimte. De onderzoekers volgden vier weken lang gebruikers van zo’n verstelbaar bureau.

De gebruikers gaven aan dat zij zich inderdaad productiever en actiever voelden door staan en zitten af te wisselen. En toch gingen zij gemiddeld steeds minder vaak staan. De zit-staverhouding geleidelijk daalde van 35,8 procent in week 1 naar 13,8 procent in week 4.

De reden? Gebruikers bleven te lang in de verkeerde houding staan en dat leidde tot vermoeidheid of fysieke last. “Werk in elk geval niet langer dan één uur achter elkaar staand”, adviseert Speklé. “Zit-stabureaus zijn bedoeld als afwisseling.”

Ga vaker wandelen

Het is goed om te wisselen, maar met staan gaat je hartslag nauwelijks meer omhoog dan met zitten, legt hij uit. “Daarom is het geen vervanging voor lopen of sporten.”

Verder is nooit een verband aangetoond tussen zitten en rugklachten, maar het is wel zo dat mensen met rug- en nekklachten baat hebben bij zit-stabureaus. Ze zitten dan minder lang in een verkrampte houding, maar ook hier geldt dit alleen als ze zo’n bureau goed gebruiken. “Zitten en hangen is funest voor ons lijf”, schrijft ook Nederlandse Chiropractoren Associatie. “We zijn gemaakt om te bewegen, meer bewegen betekent minder rugpijn.”

Neem dus vaker een wandelpauze, een sta-zitbureau is daar geen vervanging voor. En hoe zit het dan met hulpmiddelen, zoals skippyballen, fiets- en loopbureaus? Speklé: “Ze zijn allemaal geschikt als afwisseling. Het tempo van loop- en fietsbureaus is te laag om sport te vervangen. Je mag deze middelen niet te lang achter elkaar gebruiken. Een goede werkhouding is heel belangrijk en zo’n fiets- of loopbureau biedt minder steun.”

Ga vooral niet de hele dag op een skippybal zitten, waarschuwt hij. “Bijna niemand houdt het vol om urenlang een goede houding aan te houden op zo’n bal”, zegt hij. “En als je met een holle rug zit, ben je nog slechter af.”